Standard Ochrony Małoletnich (SOM) – Co się zmieniło i jak uniknąć kar za jego brak

Wprowadzenie Standardu Ochrony Małoletnich (SOM), czyli tzw. Ustawy Kamilka, stanowi fundamentalną zmianę dla wszystkich instytucji i podmiotów, które pracują lub mają kontakt z dziećmi. Choć główny cel tej regulacji – ochrona najmłodszych przed krzywdzeniem – jest bezdyskusyjny, jej wdrożenie stało się dla wielu organizacji wyzwaniem. Standard ten, regulowany nowelizacją Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, jest obowiązkowy. Jego brak lub nieprawidłowe wdrożenie może skutkować nie tylko poważnymi konsekwencjami wizerunkowymi, ale i karami finansowymi. Zrozumienie, co dokładnie się zmieniło i jakie kroki należy podjąć, to skuteczne rozwiązanie na uniknięcie problemów prawnych.

Kogo dotyczy obowiązek wdrożenia SOM?

Standard Ochrony Małoletnich ma szeroki zasięg, obejmując znacznie więcej podmiotów niż tylko szkoły czy przedszkola. Obowiązek ten dotyczy każdej placówki, która prowadzi działalność związaną z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem opieki lub rozwojem psychofizycznym małoletnich.

Dotyczy to m.in.:

• Placówek oświatowych (żłobki, przedszkola, szkoły)
• Ośrodków sportowych, klubów i stowarzyszeń sportowych
• Instytucji kultury (biblioteki, domy kultury, teatry)
• Prywatnych szkół językowych, korepetytorów i wszelkich podmiotów oferujących zajęcia pozalekcyjne

W praktyce oznacza to, że każda firma, niezależnie od wielkości – od dużej sieci klubów fitness po małą, lokalną firmę organizującą urodziny dla dzieci – musi posiadać i stosować profesjonalną technologię w zakresie bezpieczeństwa małoletnich.

Co musi zawierać Standard Ochrony Małoletnich?

SOM to więcej niż zbiór procedur – to wewnętrzny dokument, który ma chronić dzieci na każdym etapie kontaktu z organizacją. Jego treść jest ściśle określona w ustawie i ma na celu ułatwienie pracownikom identyfikacji zagrożeń i reagowania na nie.

Kluczowe elementy SOM to:

• Zasady bezpiecznych relacji: Określenie, jakie zachowania personelu są dopuszczalne, a jakie zabronione w kontaktach z dziećmi.
• Procedury interwencyjne: Szczegółowy opis kroków, jakie należy podjąć w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka (fizycznego, psychicznego, seksualnego).
• Zasady dostępu do sieci i wizerunku: Ochrona wizerunku i prywatności dzieci w internecie oraz bezpieczne korzystanie z sieci w placówce.
• Weryfikacja personelu: Obowiązek sprawdzenia każdego pracownika i wolontariusza w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym (tzw. Rejestr Płciowy).

Wprowadzenie tych procedur to sprawdzone w praktyce minimalizowanie ryzyka prawnego i wizerunkowego dla organizacji.

Konsekwencje braku wdrożenia i jak ich uniknąć

Brak wdrożenia Standardu Ochrony Małoletnich, nawet nieumyślny, niesie za sobą realne ryzyko kar. Ustawa przewiduje możliwość nałożenia grzywny na osobę odpowiedzialną za brak procedur (np. dyrektora placówki, prezesa stowarzyszenia). Znacznie poważniejsze mogą być jednak konsekwencje cywilne i wizerunkowe. Organizacja, w której doszło do zaniedbań, traci zaufanie rodziców i naraża się na roszczenia odszkodowawcze.

Eksperci z Ekspertrozrywki.pl wyjaśniają, że kluczem do uniknięcia kar jest nie tylko posiadanie dokumentu SOM, ale przede wszystkim jego realne wdrożenie i regularne szkolenie personelu. Standard musi być dostępny publicznie, a wszyscy pracownicy muszą być z nim zapoznani i świadomi, jak postępować w sytuacjach kryzysowych.

Aby uniknąć kar i zapewnić pełne bezpieczeństwo prawne, organizacja musi:

1. Stworzyć dokument SOM: Ściśle oparty na wymogach prawnych, ale dostosowany do specyfiki działania organizacji.
2. Przeszkolić personel: Przeprowadzić obowiązkowe szkolenie dotyczące rozpoznawania i reagowania na krzywdzenie, dokumentując jego odbycie.
3. Weryfikować kadry: Sprawdzać wszystkich zatrudnionych i wolontariuszy w Rejestrze Płciowym przed dopuszczeniem ich do pracy z dziećmi.

SOM a firmy rozrywkowe – specyfika wdrożenia

Dla firm działających w sektorze rekreacji i rozrywki (np. parki rozrywki, organizatorzy imprez, animatorzy), wdrożenie SOM bywa szczególnie problematyczne ze względu na dynamiczny charakter pracy i dużą rotację kadry (np. wolontariusze sezonowi).

Taka indywidualizacja Standardu pozwala na oszczędność czasu poprzez usprawnienie procesu rekrutacji i minimalizuje ryzyko prawne w kontekście nieregularnych i krótkotrwałych umów. To właśnie profesjonalne wsparcie w tworzeniu dedykowanych procedur pozwala firmom efektywnie zwiększyć efektywność działania, zachowując przy tym pełną zgodność z prawem.

Podsumowanie i dalsze kroki

Standard Ochrony Małoletnich nie jest opcją, lecz obowiązkiem prawnym, który wymaga natychmiastowego działania. Brak gotowego i wdrożonego SOM po terminie ustawowym naraża podmiot na kary i drastycznie obniża wiarygodność w oczach rodziców.

Z doświadczenia zespołu Ekspertrozrywki.pl wynika, że najczęstszym błędem jest pobieranie gotowych, generycznych wzorców z internetu zamiast stworzenia dokumentu ściśle dopasowanego do specyfiki danej działalności (np. inna będzie specyfika dla gabinetu logopedycznego, a inna dla dużej sali zabaw). Taki niespersonalizowany dokument może nie chronić firmy w przypadku kontroli lub incydentu.

Zwróć uwagę na konieczność skorzystania ze wsparcia firm i ekspertów, którzy pomogą Ci nie tylko stworzyć dokument, ale przede wszystkim przeprowadzą obowiązkowe szkolenia personelu. Warto przyjrzeć się ofercie profesjonalistów, którzy zapewnią pełną zgodność z prawem i poczucie bezpieczeństwa Twojej organizacji.

Zobacz również: Umowa, której nie da się podważyć – 5 klauzul, które chronią Twoją firmę przed bankructwem